Een korte geschiedenis van leidinggeven
Leidinggeven is van alle tijden. In deze korte geschiedenis van leidinggeven vertel ik alles hierover. In het boeiende boek Sapiens legt Harari uit hoe de mensheid zich heeft ontwikkeld (zie ook https://tinyurl.com/ha42ft2n). Een van zijn kernpunten is dat de Homo Sapiens heeft ‘gewonnen’ van andere menssoorten zoals de Neanderthalers omdat wij het vermogen hebben om te communiceren via taal. Door taal kunnen we samenwerken en zijn we in staat en bereid om ons te organiseren in enorme groepen. Duizenden, honderdduizenden en miljoenen mensen vormen tezamen bijvoorbeeld een geloofsgemeenschap, een land, een bedrijf, etc.
Bij het samenwerken in groepen heeft leiding geven altijd een bepaalde rol gespeeld. In het kader van dit blog beperk ik mij tot professionele organisaties. In de middeleeuwen werd er leiding gegeven via een overzichtelijk systeem van meester, gezel en leerling. Vaak waren dit kleine bedrijfjes van maximaal tien mensen. De meester leerde zijn vakmanschap aan de gezel(len) en de gezellen leerden hun vaardigheden aan de leerlingen. Zo leerde je het vak.
Intrede van manager
Dit alles veranderde door de industriële revolutie vanaf de achttiende eeuw. Stoommachines deden hun intrede en organisaties groeiden enorm. In een fabriek konden honderden en zelfs duizenden mensen aan het werk zijn. De oude methode van direct leiding geven door vakmensen, voldeed niet meer. De professionele manager deed zijn intrede. Een manager gaf leiding met behulp van gestandaardiseerde werkinstructies en -methoden. Medewerkers in een fabriek werden eigenlijk ‘gedegradeerd’ tot een menselijke machine. Bekende management goeroes uit dit tijdperk zijn Taylor en Fayol.
Aan het begin van de twintigste eeuw begon een en ander te veranderen. Mensen lieten zich niet meer behandelen als machines. Karl Marx schreef niet voor niets zijn beroemde werk Das Kapital. De uitbuiting van mensen begon steeds meer te wringen. De bekende Hawthorne-experimenten van Elton Mayo lieten zien dat mensen beter presteerden als je ze aandacht gaf. Mayo was hiermee de grondlegger van het Human Resource Management. De ontwikkeling en de behoeften van medewerkers dienden meer centraal te staan volgens deze stroming. In de loop der jaren heeft deze stroming zich steeds verder ontwikkeld. Inmiddels is er bijvoorbeeld de Semco-stijl van de Braziliaan Semler waarbij medewerkers 100% zelf beslissen hoe ze werken, hoeveel ze verdienen, waaraan ze werken, etc (zie ook https://tinyurl.com/tmske5k6).
Resultaat én mens
Als we het geheel overzien, kunnen we stellen dat leiding geven zich in de loop der jaren heeft gericht op enerzijds het boeken van resultaat via een zakelijke, onpersoonlijke manier van aansturen. Denk aan Taylor en Fayol. Anderzijds hield leiding geven rekening met de behoeften van medewerkers en werd uitgegaan van de intrinsieke wens tot ontwikkelen van medewerkers. Denk aan Mayo en Semler.
Deze twee stromingen komen samen in het gedachtegoed van Paul Hersey en Kenneth Blanchard. Hersey en Blanchard zijn de bedenkers van het concept situationeel leidinggeven. Zie ook https://tinyurl.com/wajdkkx7. In dit concept worden voornoemde stromingen gecombineerd. Vanaf de jaren zeventig van de twintigste eeuw is situationeel leidinggeven een van de belangrijkste stromingen geworden in haar soort.
Meer weten?
Wil je meer weten over (situationeel) leidinggeven? Meld je dan aan voor onze persoonlijke online training. Meer informatie kun je vinden op https://www.leidinggevenkunjeleren.nl/leren-leidinggeven/